Op 9 december herdenkt Stichting Sovjet Ereveld de 7 Sovjetsoldaten die op 9 december 1944 door de Duitsers op het Havenhoofd in Middelharnis zijn gefusilleerd. Na de oorlog zijn deze soldaten herbegraven op het Sovjet Ereveld. Tachtig jaar lang lagen ze er anoniem en lange tijd kwam hun familie niet te weten wat er met hun dierbaren was gebeurd. We verwelkomen je om hier samen met ons bij stil te staan. Meer achtergrondinformatie over deze groep oorlogsslachtoffers en de dilemma’s waarmee zij te maken kregen, lees je onder het programma.
Programma
09.00 – 09.30 uur: Inloop
09.30 – 09.35 uur: Welkomstwoord dhr. Coen Wilders, Bestuurslid Stichting Sovjet Ereveld
09.35 – 09.40 uur: Toespraak dhr. Tigran Sargsyan, Ambassaderaad van de Ambassade van Armenië
09.40 – 09.45 uur: Toespraak dhr. Gerolf Bouwmeester, Burgemeester van Leusden
09.45 – 09.50 uur: Toespraak dhr. Remco Reiding, Directeur Stichting Sovjet Ereveld
09.50 – 09.51 uur: Taptoe-signaal
09.51 – 09.52 uur: Minuut stilte
09.52 – 10.00 uur: Kranslegging
10.00 – 10.02 uur: Bloemen leggen
10.02 – 10.05 uur: Kaarsen plaatsen bij de graven
10.05 – 10.10 uur: Gebed door Taron Tadevosyan, Priester van de Armeens Apostolische Kerk Surp Hoki
10.10 – 10.30 uur: Koffie/thee in museum Sovjet Ereveld Experience (Vlooswijkseweg 1b)
Locatie
Sovjet Ereveld, Dodeweg 31 Leusden
Parkeren kan bij de toegangsweg tot begraafplaats Maranatha (Dodeweg 29, schuin tegenover het museum).
Aanmelden is noodzakelijk, vermeld hierbij je naam en het aantal personen.
Meer over deze slachtoffers
Centraal op de herdenking staan zeven Sovjetsoldaten die op 9 december 1944 in Middelharnis door de Duitsers zijn gefusilleerd.
Ze maakten aanvankelijk deel uit van het Rode Leger, dat met de westelijke geallieerde legers streed tegen nazi-Duitsland. De soldaten leverden zo een bijdrage aan onze uiteindelijke vrijheid.
Nadat de mannen krijgsgevangen waren genomen, werden ze slachtoffer van ontmenselijking en rechteloosheid (drie van de vijf miljoen krijgsgevangen Sovjetsoldaten stierven in Duitse kampen). Voor de keus gesteld om een Duits uniform aan te trekken of een wisse dood in de kampen tegemoet gaan, ‘kozen’ velen voor het eerste.
Zo belandden duizenden Sovjetsoldaten in Nederland, waar ze in dienst van de Duitse Wehrmacht de kust moesten bewaken, maar velen hun best deden om de Duitsers zo veel mogelijk te saboteren.
Zeven van deze soldaten, die tot een verzetsgroep in een Armeens bataljon behoorden, probeerden naar het bevrijde deel van Nederland te varen om de geallieerden te bewegen bij een voorgenomen opstand tegen de Duitsers te helpen. Ze zijn daarbij gepakt, ter dood veroordeeld en op het Havenhoofd in Middelharnis gefusilleerd.
De zeven mannen zijn na de oorlog herbegraven op het Sovjet Ereveld. Tachtig jaar lang lagen ze er anoniem en hun familie kwam nooit te weten wat er met hun dierbaren was gebeurd.
De afgelopen jaren heeft onderzoeker/journalist Joris Versteeg zich gebogen over het lot en de identiteit van deze soldaten. Van drie van hen is de identiteit vastgesteld en zijn de nabestaanden opgespoord en geïnformeerd. Zo ontdekte Versteeg dat één van de zeven geen Armeniër was, maar een Joodse man uit Wit-Rusland en Oekraïne die zich had voorgedaan als Armeniër, om zijn lot als Jood in de oorlog te ontlopen.
De kleinzoon van soldaat Ruben Melkonjan is het afgelopen jaar naar Nederland geweest en heeft namens zijn hele familie de fusilladeplek en het graf van zijn opa bezocht. Stichting Sovjet Ereveld heeft voor hem de reis naar Nederland georganiseerd. De Stichting organiseert daarnaast op 9 december herdenkingen in Leusden en Middelharnis.
